Nieuw adoptieboek verdient publieksprijs.
Is adoptie het beste voor ouders en kind? Beleidsmakers kunnen in elk geval van de praktijk leren. Want adoptie is kwetsbaar en beladen, op elk gebied een ingewikkelde werkelijkheid én onvoorspelbaar. Uiteindelijk weet niemand hoe je leven zonder adoptie er uit had gezien. Het enige wat je weet is dat het anders was geweest.Dat schrijft Anouk Eigenraam (1977) in haar zojuist verschenen boek ‘Welkom in Adoptieland, een persoonlijke en kritische zoektocht’. Daarin geeft zij antwoorden op vragen die menigeen in ons land bezighoudt. Politici, beleidsmakers en wetenschappers, maar zeker ook de 40 duizend geadopteerde kinderen met een ander vaderland, hun ouders en families.
Het boek is het resultaat van grondig onderzoek, waarvoor de auteur zeven maanden in Seoul verbleef. Toevallig is dat niet. Anouk Eigenraam is journalist. Zij werkte onder meer voor BNR Nieuwsradio, Binnenlands Bestuur en NRC Handelsblad. Bovendien liggen haar wortels in Zuid-Korea, waar zij 40 jaar geleden als Yoon Kyung Lee is geboren, om twee jaar later als adoptiekind met een andere naam in een Nederlands gezin in Alkmaar terecht te komen.
Wanneer haar Koreaanse vader contact met haar zoekt gaat ze, na jarenlange aarzeling, uiteindelijk als ze 37 is terug. Het wordt een bijzondere, maar ook confronterende ontmoeting, waarover zij een reportage schrijft voor het NRC Handelsblad. Deze persoonlijke ervaringen maken haar nieuwsgierig naar de gebeurtenissen op gebied van de Nederlands/Koreaanse adoptie. Maar ook naar de achtergronden, beleidsregels en de emotionele en ethische aspecten rondom adoptie in andere landen, waar adoptiekinderen sinds de jaren zeventig vandaag komen.
En die nieuwsgierigheid honoreert van Anouk Eigenraam. Bevlogen, maar met een onbevangen blik, probeert zij de waarheid in adoptieland te achterhalen. In haar boek neemt zij haar lezers hierin mee. Naar bezoeken aan kindertehuizen, naar gesprekken met bemiddelaars, adoptiebureau's die kinderen en kandidaat-ouders matchen, met interviews met vóór- en tegenstanders van adoptie, met 'klokkenluiders' over misstanden, met geadopteerden van het eerste uur. Daarmee wordt adoptieland, hoe ingewikkeld ook, een stuk inzichtelijker. De lezer krijgt in elk geval een meer genuanceerd beeld van de werkelijkheid. Alleen al hierom verdient ‘Welkom in Adoptieland’ een publieksprijs.
Een kleine misstap in het boek wil ik de auteur dan ook vergeven, maar het moet toch worden genoemd. Eigenraam meldt dat René Hoksbergen, beter bekend als de adoptieprofessor, Femmie Juffer voor de voeten loopt. Wereldkinderen, die de bijzondere leerstoel had ingesteld, besloot na het emeritaat van Hoksbergen de leerstoel naar Leiden te verhuizen en Femmie Juffer daarop te benoemen. De Universiteit Utrecht sloot een nieuwe overeenkomst met Hoksbergen, die hem dezelfde rechten en faciliteiten als hoogleraar verschafte. Het is helemaal niet vreemd,dat er meer hoogleraren op het zelfde gebied bij verschillende universiteiten werkzaam zijn. Dit komt de wetenschappelijke diversiteit ten goede. Ook daarom nodigen media zowel Hoksbergen als Juffer uit voor interviews en achtergrond-informatie. Het is mijn ervaring dat Hoksbergen die verzoeken echter royaler en coöperatiever honoreert.
Van veel groter, misschien wel het grootste belang, is de openheid die Anouk Eigenraam in het boek over haar eigen leven en ervaringen met adoptie aan de dag legt. Mede dankzij haar prettige schrijfstijl zal dit boek een bron van herkenning zijn voor andere geadopteerden, die ook op zoek zijn gegaan naar hun wortels, nog eens willen gaan of juist niet. Een warm bad is dit boek ook voor adoptieouders die zich in hun gezin zo vaak onzeker hebben gevoeld of nog voelen. (“Iedere dag heb ik er last van. Dan denk ik, ik heb ze, maar ik heb ze ook niet.'') En misschien is het ook een stok achter de deur voor de twijfelaars die hun rootsreis in het to-dobakje laten liggen. Zo schrijft Anouk, als zij hoort dat na haar moeder ook een oma en tantes inmiddels zijn overleden: “Je bent te laat zegt mijn broer, zonder een spoor van verwijt of iets van ironie. Maar het is een klap in mijn gezicht. Dat ik te laat ben, besefte ik nooit eerder zo duidelijk”.
Adoptie. Het is en blijft een levenslang dilemma. Met ‘Welkom in Adoptieland’ heeft Anouk Eigenraam er een meer begrijpelijk en overzichtelijk dilemma van gemaakt. Een aanrader voor de Haagse Kamerleden die op 18 januari 2018 een plenair debat over adoptie zullen houden. Want ja, Anouk, je hebt gelijk: een persoonlijk verhaal leest prettiger en is daardoor informatiever dan de doorsnee dissertatie.
Dank je wel.
Helma van den Berg
journalist gezondheidszorg en (adoptie-)moeder.
Titel: Welkom in Adoptieland, een persoonlijke en kritische zoektocht.
Auteur: Anouk Eigenraam (1977).
Uitgeverij Arbeiderspers, 302 pagina’s. Publicatie: november 2017.
Thema: adoptie, (inter)nationaal beleid inzake afstand doen, bemiddeling en adoptie van kinderen, gelardeerd met persoonlijke ervaringen met adoptie, het opgroeien in een adoptiegezin in een ander werelddeel en het hervinden van de eigen, biologische ouders/familie in Korea.