Boekentips
Cornelie van Well: Geadopteerd en dan? Persoonlijke verhalen van geadopteerden, afstandsmoeders en adoptieouders
ISBN 9 789090 77024416. De Graaff, Utrecht, 2012, 188 p. € 19,95 Na het zien van een ontroerende ontmoeting tussen een geadopteerde en zijn eerste moeder, zoals die in Spoorloos vaak worden getoond, vroeg Cornelie van Well zich af hoe het nu verder zou gaan met dit contact. Zou het bij deze ene ontmoeting blijven of zou het contact verdiept worden? Er is immers meestal een grote fysieke afstand, maar ook het cultuurverschil speelt een belangrijke rol. Cornelie interviewde 19 volwassen geadopteerden, die allemaal op zoek waren gegaan. Wat opviel was dat uit het buitenland geadopteerden de meeste steun van hun adoptieouders kregen bij hun zoektocht, maar dat de binnenlands geadopteerden juist niet zo werden gestimuleerd. Zou wellicht de gemakkelijke bereikbaarheid van de eerste moeder en het ontbreken van cultuur- en taalverschillen bij binnenlandse adoptie, de zoektocht ‘bedreigender’ hebben gemaakt voor de adoptieouders?
In de interviews komen de bekende thema’s naar voren: loyaliteit jegens de adoptieouders: doe je ze geen pijn met je zoektocht, onzekerheid over wat je zult vinden en hoe de oorspronkelijke familie zal reageren. Vooral de band met broers en zussen blijkt belangrijk te zijn. Zij zijn immers niet de ‘schuldige’ partij bij het afgestaan zijn. Ook in de verhalen van twee afstandsmoeders, die weer contact met hun kind hebben, blijkt dat dit niet automatisch soepel verloopt . Er is veel verdriet en boosheid over het hebben ‘moeten’ afstaan en de kritische vragen van hun kind zijn confronterend.
Alle leden van de ‘adoptiedriehoek’ zullen in de verhalen veel herkennen van hun eigen situatie. Ook voor degenen die een zoektocht overwegen geeft het boek veel relevante informatie.
Overigens moeten we voorzichtig zijn met conclusies over het percentage geadopteerden dat op zoek gaat. Wendy Tiedeman vond in haar promotieonderzoek in 2006 dat maar een derde van de geadopteerden gaat zoeken. Dit onderzoek betrof echter een groep jongvolwassenen. Men kan eigenlijk pas aan het eind van iemands leven weten of hij of zij ooit op zoek is gegaan. Levensbepalende gebeurtenissen, zoals de geboorte van een eerste kind, het overlijden van de adoptieouders e.d., zijn vaak de trigger voor het starten van de zoektocht. Ook vinden sommigen pas na hun werkzame leven de tijd en de rust om aan het zoekproces te beginnen.
Hans Walenkamp: Tussen twee werelden. Hoe geadopteerden hun afkomst kleur geven
ISBN 9 789461 533470. Aspekt, Soesterberg, 2013, 175 p. € 18,95Hans Walenkamp, adoptievader en alle vele jaren columnist over alles wat met adoptie te maken heeft, zette de weerslag van gesprekken met 26 geadopteerden op papier. Gevoelens en meningen over hun achtergrond, land van herkomst, het kindertehuis en over de eerste ouders en andere bloedverwanten komen aan de orde. Veel uitspraken worden geciteerd en voorzien van interpretaties en oordelen van de schrijver. De conclusie is ‘dat de reis naar het land van herkomst voor praktisch iedereen een einde maakt aan een jarenlange en vaak fundamentele nieuwsgierigheid. Wat daarvoor in de plaats komt, valt niet onder één noemer te brengen.’
Hans raadt geadopteerden aan om tenminste een klein beetje van de taal van de eerste familie te leren. Juist het gebrek aan communicatiemogelijkheden blijkt van grote invloed op de verdere relatie.
De geciteerde uitspraken en het begeleidende commentaar van de schrijver geven zeker aanleiding tot fundamentele discussie.
Marno Duursma: Gevangen in onvoorwaardelijke liefde
I
SBN 9 789461 534101. Aspekt, Soesterberg, 2013, 146 p. € 16,95
Marno vertelt het indrukwekkende verhaal van de uit Indonesië geadopteerde Jukulan, zoals zijn geboortenaam luidt. Zijn jeugd bij zijn Nederlandse adoptiefamilie, zijn eerste reis terug naar Indonesië op zeventienjarige leeftijd en uiteindelijk de ontmoeting met zijn eerste moeder Kartini.
Terugkerend thema in het boek is het wegvluchten uit situaties die voor hem te benauwend zijn, die hem dwingen zich te binden. Bij de ontmoeting met zijn eerste moeder voelt hij zich ‘gevangen’ in de liefde van zijn adoptieouders, zijn grootvader en zijn vriendin, die allemaal aanwezig zijn bij deze gebeurtenis. En daar komt op dat moment ook nog de liefde van zijn biologische moeder bij. Hij krijgt het Spaans benauwd van al die verwachtingen en voor zijn gevoel, verplichtingen. De ontgoocheling is groot, als hij merkt, dat niets van wat hij altijd gedroomd heeft over de ontmoeting met zijn eerste moeder, blijkt uit te komen. Hij heeft geen gevoel voor haar, en geen band met haar. Ze is een vreemde.
Terug in Nederland kan hij de teleurstelling niet verwerken. Hij wordt depressief en zijn vriendin verbreekt uiteindelijk de relatie. Jaren van therapie en proberen te overleven volgen. Ook als later zijn liefste wens, het krijgen van een eigen kind, uit gaat komen, slaat hij weer op de vlucht.
Marno’s verhaal laat schrijnend duidelijk zien welke impact het verlaten worden door je eigen moeder kan hebben en hoe dit levenslang doorwerkt.
SBN 9 789461 534101. Aspekt, Soesterberg, 2013, 146 p. € 16,95Marno vertelt het indrukwekkende verhaal van de uit Indonesië geadopteerde Jukulan, zoals zijn geboortenaam luidt. Zijn jeugd bij zijn Nederlandse adoptiefamilie, zijn eerste reis terug naar Indonesië op zeventienjarige leeftijd en uiteindelijk de ontmoeting met zijn eerste moeder Kartini.
Terugkerend thema in het boek is het wegvluchten uit situaties die voor hem te benauwend zijn, die hem dwingen zich te binden. Bij de ontmoeting met zijn eerste moeder voelt hij zich ‘gevangen’ in de liefde van zijn adoptieouders, zijn grootvader en zijn vriendin, die allemaal aanwezig zijn bij deze gebeurtenis. En daar komt op dat moment ook nog de liefde van zijn biologische moeder bij. Hij krijgt het Spaans benauwd van al die verwachtingen en voor zijn gevoel, verplichtingen. De ontgoocheling is groot, als hij merkt, dat niets van wat hij altijd gedroomd heeft over de ontmoeting met zijn eerste moeder, blijkt uit te komen. Hij heeft geen gevoel voor haar, en geen band met haar. Ze is een vreemde.
Terug in Nederland kan hij de teleurstelling niet verwerken. Hij wordt depressief en zijn vriendin verbreekt uiteindelijk de relatie. Jaren van therapie en proberen te overleven volgen. Ook als later zijn liefste wens, het krijgen van een eigen kind, uit gaat komen, slaat hij weer op de vlucht.
Marno’s verhaal laat schrijnend duidelijk zien welke impact het verlaten worden door je eigen moeder kan hebben en hoe dit levenslang doorwerkt.
George Berben: Kind van de rekening
ISNB 9 789461 533321. Aspekt, Soesterberg, 2013, 278 p. € 17,95George wordt in juni 1945 als onwettig en ongewenst kind geboren. Zijn geboorte wordt als een grote schande ervaren en zijn grootouders stellen dan ook alles in het werk om zijn bestaan geheim te houden. Een priester treft hem ondervoed en verwaarloosd aan en hij wordt bij pleegouders geplaatst. Na zes gelukkige jaren in dit pleeggezin wordt zijn geluk abrupt verstoord als zijn biologische moeder de pleegvader van seksueel misbruik beschuldigt en George opeist. Deze valse beschuldiging slaat diepe wonden bij zijn pleegouders en zal als een donkere schaduw over het verdere leven van George blijven hangen. Door mishandelingen en vernederingen van zijn moeder verandert George in korte tijd van een vrolijke jongen in een diepongelukkig kind. In samenwerking met de grootouders laat zijn moeder hem als moeilijk opvoedbaar kind in een instelling plaatsen.
Dan begint voor hem een strijd om te leven en te overleven, een strijd tegen zijn moeder en de overheidsinstanties. Wat George allemaal overkomt grenst aan het ongelooflijke en laat de lezer verbluft achter. Pas in de herfst van zijn leven vindt hij rust in zijn bestaan.
Emmy van Schalkwijk: Boerenkool met Salami. Een weg naar een gelukkig leven
ISBN 9 789461 532190. Aspekt, Soesterberg, 2012 , 260 p. € 18,95 Haar bestaan als kind van een katholieke ongehuwde Nederlandse moeder en een Italiaanse vader moet absoluut geheim blijven en daarom wordt Emmy in 1965 meteen na haar geboorte in een kindertehuis opgenomen. Haar moeder wil haar toch niet officieel afstaan en daarom blijft ze de eerste jaren bij de nonnen in Oosterbeek. Uiteindelijk besluit men dat het toch beter is dat ze in een pleeggezin geplaatst wordt en zo komt ze op driejarige leeftijd bij de familie Van Schalkwijk terecht. Het contact met haar biologische moeder blijft bestaan. Zij bezoekt Emmy en later gaat Emmy bij haar op bezoek. Daar mogen buitenstaanders echter niet weten, dat het haar dochter is. Deze gespleten situatie maakt Emmy radeloos, bang en boos, een boosheid die ze sterk op haar pleegmoeder richt. Haar hele jeugd en volwassen leven voert ze een strijd met zichzelf en haar omgeving om erachter te komen wie ze is en wie ze mag zijn. De zoektocht naar haar vader en diens familie hoort daarbij. Eindelijk, als ze al in de veertig is, komt er een zekere rust in haar en ze aanvaardt dat ze is wie ze is en dat ze er mag zijn. En dat je met zo’n moeilijke start in het leven toch gelukkig kunt worden.